Στον αρχιτέκτονα Le Corbusier και την άποψή του για τη «μέτρηση του ανθρώπου» ως καθοριστικού παράγοντα σε όλες τις όψεις της αρχιτεκτονικής αφιερώνει το Κέντρο Pompidou στο Παρίσι μεγάλη έκθεση, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατό του.
Οραματιστής αρχιτέκτονας, ζωγράφος, γλύπτης, πολεοδόμος και θεωρητικός του Μοντερνισμού, ο Le Corbusier σφράγισε τον 20ό αιώνα, αλλάζοντας δραματικά την αρχιτεκτονική και τον τρόπο «κατοίκησης». Για την πολύπλευρη προσωπικότητά του επιχειρεί να διαφωτίσει το κοινό το Κέντρο Pompidou στο Παρίσι παρουσιάζοντας 300 έργα του –πίνακες, γλυπτά, σκίτσα, αρχιτεκτονικά σχέδια, φιλμ, φωτογραφίες– με αφορμή την 50ή επέτειο από το θάνατο του.
Γεννημένος το 1887, ο Charles-Édouard Jeanneret, γιος του καλλιτέχνη Édouard Jeanneret και της μουσικού και δασκάλας πιάνου Madame Jeannerct-Perrct, ο Le Corbusier –όπως άρχισαν να τον φωνάζουν στο Παρίσι το 1933– μεγάλωσε με αγάπη για τις τέχνες και ενθουσιασμό για τα όρη Γιούρα. Χτίζει το πρώτο του σπίτι σε ηλικία 17 χρονών «με όλες τις χαριτωμένες λεπτομέρειες, ρομαντικές, τέλεια σχεδιασμένες και τέλεια εκτελεσμένες», όπως περιγράφει ο ίδιος αναφέροντας ότι ήταν ένας πραγματικός κέρβερος στην οικοδομή.
Επιρροές από τον Παρθενώνα
Στα 24 χρόνια του επισκέπτεται την Ελλάδα και βλέπει για πρώτη φορά την Ακρόπολη, κατά τη διάρκεια του «Voyage d’Orient«, του θρυλικού ταξιδιού του μέσα από τα Βαλκάνια, τον Βόσπορο και τον αρχαίο μεσογειακό κόσμο. Επί τρεις εβδομάδες επισκέπτεται τον Παρθενώνα κάθε μέρα, σχεδιάζοντας και φωτογραφίζοντας. Η εικόνα αποτυπώνεται στη μνήμη του και τον εμπνέει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μάλιστα, στο βιβλίο «Vers une Architecture» (1923), μία σειρά 7 δοκιμίων επάνω στη μοντέρνα αρχιτεκτονική, παρουσιάζει με σκίτσο του τον Παρθενώνα στο κεφάλαιο «Architecture pure création de l’esprit» γράφοντας για τον Δωρικό ρυθμό ότι είναι «μια καθαρή δημιουργία του μυαλού» (σελ. 209). Στα συγκεκριμένα δοκίμια, ο Le Corbusier απορρίπτει τις τότε σύγχρονες τάσεις του εκλεκτισμού και του art deco, αντικαθιστώντας τες με σχεδιασμό που θα άλλαζε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι και το κτίριο αλληλεπιδρούν. Στα έργα του εφαρμόζει τα πέντε σημεία της αρχιτεκτονικής (Τhe five points of a new Architecture), τα οποία είναι εμφανή στη Villa Savoye ((1929–1931): Πιλοτή, ελεύθερη κάτοψη - απουσία τοίχων, ελεύθερος σχεδιασμός πρόσοψης, οριζόντιο παράθυρο, επίπεδη στέγη στη θέση της σκεπής.
Με αφετηρία την ποίηση
«Η έρευνά μου, όπως και το συναίσθημά μου, κατευθύνεται προς την πρωταρχική αξία της ζωής – την ποίηση. Η ποίηση είναι στην καρδιά του άνδρα», δηλώνει ο ίδιος σε ηλικία 71 ετών σε ένα σπάνιο φιλμ του BBC στο παρισινό σπίτι και στούντιό του. «Εφηύρα τη La Ville Radieuse… Οι πόλεις μου είναι πράσινες πόλεις, τα σπίτια μου προσφέρουν ήλιο, χώρο και πράσινο.» Για τη La Ville Radieuse (The Radiant City) το masterplan του σπουδαίου αρχιτέκτονα παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1924 και δημοσιεύτηκε 9 χρόνια αργότερα στο ομώνυμο βιβλίο. Η πόλη του μέλλοντος που οραματίστηκε δεν θα πρόσφερε στους κατοίκους της μόνο έναν καλύτερο τρόπο ζωής, αλλά θα συνέβαλλε στη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας. Παρόλο που ήταν ριζοσπαστική, αυστηρή και σχεδόν ολοκληρωτική σε τάξη και συμμετρία, επηρέασε τη μοντέρνα πολεοδομία και οδήγησε στην ανάπτυξη των νέων, υψηλής πυκνότητας τύπων κατοικίας.
Μονάδα μέτρησης ο άνθρωπος
Το 1943 ο Le Corbusier δημιουργεί το Modulor που συσχετίζει το κτίριο με τις αναλογίες του ανθρώπινου σώματος, ένα σύστημα μέτρησης που βασίζεται στο ύψος του μέσου άντρα: 183 εκ. ή 226 εκ. με το χέρι υψωμένο. Το προωθεί μέσα από το σχετικό βιβλίο «The Modulor», που εκδόθηκε το 1950, όπου το αναλύει ως φιλοσοφική, μαθηματική και ιστορική αλήθεια. Σε αυτό εστιάζει η έκθεση «Le Corbusier Mesures de l'homme» που εγκαινιάζεται στο Κέντρο Pompidou στις 29 Απριλίου (www.centrepompidou.fr), καθώς για τον αρχιτέκτονα αυτή η «μέτρηση του ανθρώπου» καθορίζει όλες τις όψεις της αρχιτεκτονικής και της χωρικής σύνθεσης. Είναι γνωστό ότι ο Le Corbusier επηρεάστηκε από την Ψυχοφυσική και από θεωρίες στην επιστημονική αισθητική που υποστήριζαν ότι όλα μπορούσαν να μετρηθούν – περιλαμβάνοντας τις αισθήσεις, τις γνωστικές αντιδράσεις και την ανθρώπινη ψυχολογία. Έτσι, η «μονάδα κατοικίας» που εφηύρε ήταν μικρή αλλά πρακτική εξαιτίας της ανθρώπινης κλίμακας, ενώ τα έπιπλα γίνονταν ευέλικτα για να φιλοξενήσουν τις κινήσεις του σώματος.
